Σχηματισμοί Κεριών
Ο τρόπος της διαγραμματικής απεικόνισης με τη μορφή κεριών, γεννήθηκε στην Ιαπωνία στα μέσα του 1600 από τους εμπόρους ρυζιού οι οποίοι διαπραγματεύονταν συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης στις αγορές της Ιαπωνίας. Στην Δύση έγιναν γνωστά σχετικά αργά, μόλις το 1991 και αφού ο Steve Nison, εξέδωσε το βιβλίο με τίτλο Japanese Candlestick Charting Techniques. Έκτοτε είναι από τους πιο διαδεδομένους τρόπους διαγραμματικής απεικόνισης, με κάθε λογισμικό τεχνικής ανάλυσης να τα προσφέρει.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι η ονομασία των περισσότερων σχηματισμών κεριών είναι ευφάνταστη και ίσως, περίεργη. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε όμως, ότι όταν αναπτύχθηκε η παραπάνω μέθοδος, η κοινωνία της Ιαπωνίας είχε έντονο το στρατιωτικό στοιχείο στην οργάνωσή της (σαμουράι, χαρακίρι κτλ.) με τους δεσμούς αίματος και την έννοια της τιμής σε κεντρική θέση.
Οι περισσότεροι και πιο γνωστοί σχηματισμοί αποτελούνται από ένα, δύο ή τρία κεριά, ενώ με τέσσερα ή πέντε είναι σπάνιοι και λιγότερο αξιόπιστοι.
Ακολουθεί μια σύντομη περιγραφή μερικών από τους πλέον γνωστούς, κατηγοριοποιημένοι ανάλογα με τον αριθμό των κεριών που τους αποτελούν και αν είναι ανοδικής ή καθοδικής αντιστροφής.
Σχηματισμοί Ανοδικής Αντιστροφής
Ένα κερί
Black Marubozu
Είναι ένα μαύρο κερί χωρίς σκιές και θεωρείται σημάδι μεγάλης αδυναμίας όταν αυτό εμφανίζεται σε ανοδική τάση. Αντιθέτως, ένα τέτοιο κερί με μεγάλο μαύρο σώμα σε καθοδική τάση, αποτελεί το τελικό ξεπούλημα στην αγορά.
Black Marubozu-παράδειγμα
Gravestone Doji
Είναι ένα κερί όπου το άνοιγμα και το κλείσιμο βρίσκεται στο χαμηλό της περιόδου. Η τιμή ανοίγει χαμηλότερα αλλά κατά την διάρκεια της ημέρας αυτή κινείται σε υψηλότερα επίπεδα για να κλείσει τελικά, στο επίπεδο όπου άνοιξε.
Doji
Το κερί στο οποίο η τιμή ανοίγματος είναι ίδια με την τιμή κλεισίματος.
Gravestone Doji – παράδειγμα
Hammer
Είναι σχηματισμός με κύριο χαρακτηριστικό τη μεγάλη σκιά και το σχετικά μικρό σώμα στο πάνω μέρος του εύρους.
Hammer – Παράδειγμα
Inverted Hammer
Είναι ένας σχηματισμός με μεγάλη σκιά και μικρό σώμα στο κάτω μέρος του εύρους της τιμής.
Inverted Hammer – Παράδειγμα
Δύο κεριά
Bullish Engulfing
Σχηματισμός ο οποίος αποτελείται από δύο κεριά, ένα μαύρο και ένα λευκό. Το δεύτερο (λευκό) κερί είναι μεγαλύτερο από το πρώτο (μαύρο) και το σώμα του καλύπτει πλήρως το σώμα του πρώτου.
Bullish Engulfing – Παράδειγμα
Bullish Harami & Harami Cross
Είναι σχηματισμοί ακριβώς αντίστροφοι από τον Engulfing. Το σώμα του δεύτερου κεριού (λευκό) καλύπτεται πλήρως από το σώμα του πρώτου (μαύρο).
Harami Cross
Ο ίδιος σχηματισμός αλλά το δεύτερο κερί είναι ένα Doji.
Bullish Harami – παράδειγμα
Piercing Line
Το πρώτο κερί είναι μαύρο και αποτελεί συνέχεια της καθοδικής τάσης, ενώ το δεύτερο είναι λευκό. Η τιμή αρχικά διαπραγματεύεται σε νέα χαμηλά επίπεδα, αλλά στο τέλος της συνεδρίασης κλείνει στο υψηλό της περιόδου και πάνω από το μέσο του σώματος του πρώτου (μαύρου) κεριού.
Piercing Line – παράδειγμα
Bullish Doji Star
Αποτελείται από δύο κεριά, εκ των οποίων το πρώτο είναι μαύρο με μεγάλο σώμα (συνέχεια της καθοδικής τάσης), ενώ το δεύτερο είναι ένα Doji το οποίο αντιπροσωπεύει την έλλειψη επιπλέον πωλητών αλλά και την αβεβαιότητα της αγοράς.
Bullish Doji Star – παράδειγμα
Τρία κεριά
Morning Star & Morning Doji Star
Το πρώτο κερί είναι μαύρο και αποτελεί συνέχεια της καθοδικής τάσης. Το δεύτερο είναι μικρό, λευκό ή μαύρο και ανοίγει με χάσμα σε χαμηλότερη τιμή από την τιμή κλεισίματος του πρώτου. Το τελευταίο είναι λευκό και κινείται μέσα στα όρια του σώματος του πρώτου (μαύρου) κεριού.
Στην περίπτωση του Morning Doji Star το δεύτερο κερί είναι ένα Doji.
Morning Star – παράδειγμα
Three White Soldiers
Αποτελείται από μια σειρά τριών διαδοχικών λευκών κεριών. Η τιμή ανοίγματος του δεύτερου και του τρίτου κεριού βρίσκεται στη μέση περίπου του εύρους του προηγούμενου.
Three White Soldiers – παράδειγμα
Σχηματισμοί Καθοδικής Αντιστροφής
Ένα κερί
White Marubozu
Είναι ένα λευκό κερί χωρίς σκιές και θεωρείται σημάδι δύναμης όταν αυτό εμφανίζεται σε καθοδική τάση. Αντιθέτως, σε ανοδική τάση και όταν συνοδεύεται από αυξημένους όγκους, είναι μια ένδειξη πως και οι τελευταίοι αγοραστές είναι πλέον μέσα στην αγορά.
Προσοχή: Απαραίτητη η επιβεβαίωση!
White Marubozu – παράδειγμα
Hanging Man
Είναι ουσιαστικά ένα Hammer το οποίο συναντούμε σε ανοδική τάση και σηματοδοτεί την αντιστροφή της. Το Hanging Man είναι ένα κερί με μικρό σώμα και μεγάλη σκιά στην κάτω πλευρά του. Μπορεί να είναι λευκό ή μαύρο.
Hanging Man – παράδειγμα
Shooting Star
Σε ανοδική τάση, η τιμή ανοίγει με ένα χάσμα και αφού διαπραγματευτεί σε νέα υψηλότερα επίπεδα, κλείνει κοντά στην τιμή ανοίγματος δημιουργώντας ένα κερί με λευκό ή μαύρο μικρό σώμα και μεγάλη σκιά στην πάνω πλευρά του.
Θυμίζει Inverted Hammer.
Shooting Star – παράδειγμα
Δύο κεριά
Bearish Engulfing
Το δεύτερο (μαύρο) κερί είναι μεγαλύτερο από το πρώτο (λευκό) και το σώμα του καλύπτει πλήρως το σώμα του πρώτου.
Bearish Engulfing – παράδειγμα
Bearish Harami & Harami Cross
Είναι ο ακριβώς αντίστροφος σχηματισμός από το Engulfing, με ένα λευκό και ένα μαύρο κερί. Το σώμα του δεύτερου (μαύρο) καλύπτεται πλήρως από το σώμα του πρώτου (λευκό).
Το Harami Cross είναι ο ίδιος σχηματισμός αλλά το δεύτερο κερί είναι ένα Doji.
Bearish Harami – παράδειγμα
Dark Cloud Cover
Είναι ο ακριβώς αντίθετος σχηματισμός από το Piercing Pattern. Το πρώτο κερί είναι λευκό και αποτελεί συνέχεια της ανοδικής τάσης. Το δεύτερο είναι μαύρο με την τιμή αρχικά να διαπραγματεύεται σε νέα υψηλότερα επίπεδα αλλά στο τέλος της συνεδρίασης να κλείνει χαμηλότερα από το μέσο του σώματος του πρώτου κεριού.
Dark Cloud Cover – παράδειγμα
Bearish Doji Star
Το πρώτο κερί είναι λευκό με μεγάλο σώμα (συνέχεια της ανοδικής τάσης), ενώ το δεύτερο είναι ένα Doji του οποίου η τιμή ανοίγει με χάσμα.
Το Doji αντιπροσωπεύει την έλλειψη επιπλέον αγοραστών, αλλά και την αβεβαιότητα της αγοράς.
Bearish Doji Star – παράδειγμα
Τρία κεριά
Evening Star & Evening Doji Star
Το πρώτο κερί είναι λευκό και αποτελεί συνέχεια της ανοδικής τάσης. Το δεύτερο είναι μικρό, λευκό ή μαύρο και ανοίγει με χάσμα σε υψηλότερη τιμή από την τιμή κλεισίματος του πρώτου. Το τελευταίο είναι μαύρο και κινείται μέσα στα όρια του σώματος του πρώτου (λευκού) κεριού.
Στην περίπτωση του Evening Doji Star η διαφορά είναι ότι το δεύτερο κερί είναι ένα Doji.
Evening Star – παράδειγμα
Advanced Block
Αποτελείται από τρία λευκά κεριά. Μοιάζει με το Three White Soldiers που σχηματίζεται σε καθοδική τάση, μόνο που στην περίπτωση του Advanced Block το δεύτερο και τρίτο κερί δείχνουν αδυναμία. Παρά το ότι η τιμή κινείται σε διαδοχικά υψηλότερα επίπεδα, δεν καταφέρνει να κλείσει στα υψηλά της περιόδου, με αποτέλεσμα την δημιουργία μεγάλων σκιών στο πάνω μέρος του δεύτερου και τρίτου κεριού.
Advanced Block – παράδειγμα
Επίλογος
Σε αντίθεση με τους κλασσικούς σχηματισμούς όπως Κεφάλι και Ώμοι, Διπλή Κορυφή, Καθοδικό Τρίγωνο, κτλ, κεντρικό στοιχείο στους σχηματισμούς κεριών είναι η τιμή ανοίγματος σε σχέση με την τιμή κλεισίματος και η έννοια της επιβεβαίωσης.
Πριν ακολουθήσουμε πιστά οποιοδήποτε σήμα ενός σχηματισμού κεριών, θα πρέπει να εξετάσουμε το είδος της τάσης που προηγήθηκε και να έχουμε υπόψιν ότι ο χρονικός ορίζοντας ισχύς τους είναι σχετικά βραχυπρόθεσμος.