Η αντιστάθμιση κεφαλαίου, το γνωστό hedging, είναι κάτι που πολλοί επιθυμούν αλλά λίγοι καταλαβαίνουν τον μηχανισμό του και ακόμη λιγότεροι τη σημασία του.
Η εφαρμογή διαφόρων τακτικών με στόχο την προστασία του κεφαλαίου είναι χρήσιμη στα πλαίσια μιας σωστής διαχείρισης ρίσκου, η οποία όμως δεν χαίρει εκτίμησης στις ανοδικές αγορές αλλά μόνο όταν είναι ήδη πια πολύ αργά, δηλαδή όταν έχει ήδη ξεκινήσει ένας καθοδικός κύκλος. Και δεν πρόκειται μόνο για μεγάλους καθοδικούς κύκλους, αλλά και για τους ενδιάμεσους μικρότερους και συντομότερους, αλλά με εξίσου οδυνηρά αποτελέσματα για τους περισσότερους.
Τί είναι λοιπόν η αντιστάθμιση κινδύνου; Γιατί θα πρέπει να έχετε προνοήσει ακόμη και (κυρίως) σε ανοδικές αγορές; Τί χρειάζεται για να προστατέψετε το χαρτοφυλάκιό σας; Και πώς εν τέλει αποφασίζετε ποιο είναι το σωστό επίπεδο προστασίας;
Απαντήστε σε αυτά τα ερωτήματα και έχετε ήδη εξασφαλίσει τη μακροβιότητα του χαρτοφυλάκίου σας στα πλαίσια μιας σωστής διαχείρισης του ρίσκου.
Γιατί εν τέλει, θυμηθείτε, ότι θα έπρεπε να προσπαθούμε να πετύχουμε μεγιστοποίηση της ωφέλειας, και όχι των αποδόσεων.
Στο δια ταύτα
Η αντιστάθμιση, εν μέρει, πραγματοποιείται όταν έχετε θέσεις που δεν συσχετίζονται μεταξύ τους (δεν ανεβαίνουν μαζί ή δεν πέφτουν μαζί). Από μόνο του, βέβαια, αυτό δεν είναι αρκετό γιατί όπως γνωρίζουμε μπορεί όταν οι αγορές ανεβαίνουν να είναι δυο ταχυτήτων, αλλά όταν πέφτουν, σπρώχνονται όλοι στην έξοδο.
Κρατήστε αυτό για τώρα: ο σκοπός της αντιστάθμισης του κινδύνου δεν είναι να βγάλουμε χρήματα, αλλά να μειώσουμε το συνολικό ρίσκο του χαρτοφυλακίου.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι στο πώς επιτυγχάνουμε την αντιστάθμιση, κυρίως με τη χρήση των παραγώγων προϊόντων, δηλαδή με τα options και τα Futures (ΣΜΕ).
Αποφεύγοντας τις λεπτομέρειες προς το παρόν, να σημειώσω ότι ένας τρόπος είναι η χρήση (αγορά) των δικαιωμάτων προαίρεσης (put options) σε συνάρτηση με διακράτηση μετοχών στη σποτ αγορά. Ίσως και ο πιο διαδεδομένος μιας και η αγορά ενός τέτοιου δικαιώματος, προσομοιάζει την αγορά ενός ασφαλιστηρίου συμβολαίου όπου πληρώνουμε μόνο το premium (ασφάλιστρο, το οποίο αποτελεί και τη μέγιστη απώλειά μας) για να ασφαλίσουμε ένα αντικείμενο, στην προκειμένη το χαρτοφυλάκιό μας.
Η αντιστάθμιση – προστασία της περιουσίας μας, μπορεί επίσης να επιτευχθεί με τη χρήση μη συσχετιζόμενων προïόντων μεταξύ τους. Η συσχέτιση πολύ απλά αναφέρεται στη σχέση μεταξύ δύο προϊόντων και πώς αυτά κινούνται.
Αρνητική συσχέτιση μεταξύ δυο προϊόντων για παράδειγμα, είναι κατά καιρούς και αυτή μεταξύ του χρυσού και του αμερικανικού δολαρίου (όταν ανεβαίνει ο χρυσός, πέφτει το δολάριο μιας και ο χρυσός είναι εκπεφρασμένος σε δολάρια. Υπάρχουν βέβαια και πολλές περιπτώσεις όπου κινούνται με θετική αυτοσυσχέτιση όταν η ζήτηση και για τα δυο είναι μεγάλη).
Και ποιά η διαφορά, ερωτώμαι συχνά, μεταξύ Αντιστάθμισης και Διασποράς χαρτοφυλακίου;
Η διασπορά χαρτοφυλακίου είναι μόνο ένας τρόπος αντιστάθμισης, συχνά αναποτελεσματικός λόγω της ψυχολογίας της μάζας, η οποία τείνει στις πτώσεις να σπρώχνει παντός είδους τίτλους προς την ίδια κατεύθυνση, δηλαδή… νότια.
Πετυχαίνει την ελαχιστοποίηση αυτού που ονομάζουμε Μη- συστηματικός κίνδυνος του χαρτοφυλακίου μας μέσω της κατανομής του κεφαλαίου μας σε διαφορετικούς κλάδους και διαφορετικές μετοχές που έχουν γνωρίσματα διαφορετικού μάνατζμεντ, διοίκησης, οικονομιών κλίμακος κλπ κλπ. Έτσι όταν οι αγορές κινούνται κατά το δοκούν, αλλιώς αντιδρά η Apple και αλλιώς η Conoco Phillips, για παράδειγμα. Το ζήτημα είναι σε γενικές γραμμές η προσπάθεια μεγιστοποιήσης της απόδοσης αλλά μόνο σε σχέση με τη μείωση του ρίσκου. Με λίγα λόγια, δεν έχει τόση σημασία πόσα θα βγάλω, αλλά πόσα ρισκάρω για να τα βγάλω. Κρατήστε το κι αυτό.
Και γιατί ανέφερα ότι δεν είναι και τόσο αποτελεσματική η διασπορά απο μόνη της; Ακριβώς επειδή όταν αυξάνει η μεταβλητότητα (οδηγούμενη στην ιδιότητά της του clustering), οι επενδύσεις μας τείνουν να αυτοσυσχετίζονται πράγμα που σημαίνει πως πάλι θα σπρωχνώμαστε στην πόρτα της εξόδου. Damn if you do, damn if you don’t.
Γιατί θα έπρεπε, λοιπόν, ν’ αντισταθμίζω το χαρτοφυλάκιό μου;
Η απάντηση απλή. Διότι τα λεγόμενα drawdowns (όπερ οι πτωτικές περίοδοι) αναπόφευκτα έρχονται συχνότερα απ’ ό,τι νομίζουμε οι περισσότεροι και σίγουρα όταν είμαστε το λιγότερο προετοιμασμένοι, ακόμη και αν διαρκούν μικρό χρονικό διάστημα.
Ίσως το πειστικότερο επιχείρημα της αντιστάθμισης είναι ότι εξομαλύνετε την καμπύλη απόδοσης. Μειώνοντας τον αντίκτυπο των (αναπόφευκτων, επαναλαμβάνω) αρνητικών περιόδων (των λεγόμενων drawdowns και πάλι – δηλαδή τη διαφορά μεταξύ του υψηλού και χαμηλού σημείου σε ένα δεδομένο χρονικό διάστημα επένδυσης), μεγεθύνετε τα οφέλη του ανατοκισμού – για να μην αναφέρουμε το ότι αγχωνόσαστε λιγότερο.
Οι περισσότεροι εξ ημών θα σκεφτόμασταν ότι οι οποιεσδήσποτε απώλειες θα απορροφηθούν εν τέλει από τη μακροπρόθεσμη ανοδική τάση των χρηματαγορών. Εκτός του ότι ο Κέυνς ήταν που είπε πως “σε πολύ μακροπρόθεσμο ορίζοντα, θα είμαστε όλοι νεκροί”, και φυσικά χωρίς να θέλω να μειώσω τα οφέλη μιας μακροχρόνιας επένδυσης της οποίας σίγουρα είμαι υπέρμαχος, να θυμήσω ότι μια απώλεια της τάξης του 25% σε λίγες εβδομάδες, θα χρειαστεί μια άνοδο της τάξης του 33,3% για να ρεφάρει. Ή μια απώλεια της τάξης του 40% (από μετοχές τύπου υψηλής τεχνολογίας που έχουμε δει να κατρακυλάνε ακόμη και αν πρόκειται για πολλά υποσχόμενες ή και για κολοσσούς), θα χρειαστεί μια άνοδο της τάξης των 66,7%!!
Μιας και το ανθρώπινο μυαλό αντιλαμβάνεται καλύτερα τα γραφόμενα μέσω οπτικοποίησης, σας παραθέτω και ένα πινακάκι με παραδείγματα.
Η αντιστάθμιση να τονίσω πως δεν αντικαθιστά τα υπόλοιπα εργαλεία διαχείρισης του ρίσκου όπως τη διαχείριση μεγέθους της θέσης μας, τη σταδιακή είσοδο στις αγορές και τις πωλήσεις, μεταξύ άλλων.
Και πώς, λοιπόν, το προστατεύω το χαρτοφυλάκιό μου;
Καταρχάς ορίζοντας το επίπεδο απωλειών που μπορείτε να αντέξετε σε κάθε δεδομένη πτώση. Κατόπιν, με την επιλογή κάποιων ή συνδυασμού των διαθέσιμων προϊόντων, όπως τα options (κυρίως), τα inverse ETFs (βέβαια αυτά έχουν άλλα προβλήματα, όπως το tracking error, αλλά είναι μια συζήτηση για άλλη φορά), τις αρνητικά συσχετιζόμενες επενδύσεις.Κι εδώ τελικά έρχεται να αναδειχθεί η σημασία των options.
Διότι σας επιτρέπουν να προστατεύσετε το χαρτοφυλάκιό σας με πολλαπλούς τρόπους, με μειωμένο κόστος αλλά ακόμη και να παρέχουν παθητικό εισόδημα (υπο προϋποθέσεις) και κέρδη, σε ατασικές ή και πολύ ευμετάβλητες αγορές. Κοινώς, sky is the limit.
Μήπως να το ξανασκεφτείτε;
ΥΓ. Check list:
Ποιό είναι το επίπεδο ανοχής στο ρίσκο
Ποιά προϊόντα στο χαρτοφυλάκιό μου είναι αρνητικά συσχετιζόμενα
Ποιά εργαλεία αντιστάθμισης κινδύνου θα χρησιμοποιήσω
Ποιά είναι τα κριτήρια εισόδου κι εξόδου
Και να θυμάστε – την αντιστάθμιση την κάνουμε όταν τη χρειαζόμαστε το λιγότερο.